API là một khái niệm khá phức tạp khó hiểu với nhiều người, nhưng nó lại rất quan trọng trong thời đại công nghệ số ngày nay. Cùng EXP.GG tìm hiểu về API một cách đơn giản và dễ hiểu nhất nhé
Mục lục
API là gì?
API là viết tắt của Application Programming Interface, tức là “Giao diện lập trình ứng dụng”. Nó bao gồm các phương thức, giao thức kết nối với các thư viện lập trình và ứng dụng khác.
API còn cung cấp khả năng truy xuất đến một tập các hàm phổ biến thường xuyên được dùng tới, từ đó đóng vai trò trong việc trao đổi dữ liệu giữa các ứng dụng.
Một cách nôm na, giống như bàn phím là thiết bị dùng để giao tiếp giữa người sử dụng và máy tính, API là một phần mềm giao tiếp giữa chương trình và hệ điều hành.
Nếu ví mỗi hệ điều hành như một người thuộc một quốc gia, thì API giống như ngôn ngữ cần phải sử dụng để giao tiếp với mỗi người đó. Mỗi một quốc gia khác nhau sẽ cần một ngôn ngữ khác nhau. Mỗi một hệ điều hành khác nhau cần một API khác nhau.
Vì sao lại cần tới API?
API không nên được hiểu đơn giản như là “giao diện ứng dụng”, là cái cửa sổ ứng dụng thông thường mà bạn nhìn thấy trên màn hình máy tính. Đó là cách hiểu sai lầm do tiếng Việt không có cách dịch từ “Interface” một cách chuẩn xác.
API là một “giao diện” giữa phần mềm với phần mềm. API là cách để các phần mềm (hệ điều hành, ứng dụng, các module trong hệ thống doanh nghiệp…) giao tiếp với nhau và tận dụng năng lực của nhau.
Bạn đã biết tới trò chơi Candy Crush. Đó là sản phẩm của cả một ngành công nghiệp phần mềm, chứ không phải của mỗi King. Nếu không có API, thì công việc của King sẽ là
1. Nghiên cứu mã máy, nghiên cứu cách giải phóng RAM, nghiên cứu cách ghi luồng nhị phân lên ổ cứng, nghiên cứu cách ra lệnh cho card màn hình để xuất tín hiệu hiển thị… Nói chung là làm tất cả các tác vụ cấp thấp vốn được dành cho hệ điều hành.
2. Thiết kế giao diện và cơ chế chơi game cho Candy Crush.
Rõ ràng là King chỉ muốn làm công việc (2) nhưng vẫn phải thực hiện một công việc đồ sộ hơn rất nhiều.
Mỗi trải nghiệm trên máy tính đều là kết quả kết hợp của nhiều phần mềm: hệ điều hành, ứng dụng, dịch vụ web, phần mềm trên máy chủ… Nếu trải nghiệm số của chúng ta không được chia làm nhiều phần mềm có khả năng giao tiếp và tận dụng lẫn nhau, mỗi nhà sản xuất ứng dụng hay nhà thiết kế web đều sẽ phải thực hiện thêm rất nhiều công việc nằm ngoài trọng tâm của họ. Kịch bản này đảm bảo cho cả thế giới… sụp đổ.
API có phải ngôn ngữ lập trình không?
Câu trả lời là không. Mặc dù rất nhiều người lầm tưởng API là một ngôn ngữ lập trình, nhưng thực chất chúng chỉ là các hàm hay thủ tục thông thường, và các hàm này được viết trên các ngôn ngữ lập trình khác nhau.
Phân loại API
Hiện nay, API có ba ứng dụng chính
API trên hệ điều hành
Các API trên hệ điều hành đặc tả các hàm, phương thức cũng như các giao thức kết nối. Nó giúp lập trình viên có thể tạo ra các phần mềm ứng dụng có thể tương tác trực tiếp với hệ điều hành.
Web API
là hệ thống API được sử dụng trong các hệ thống website, cho phép bạn kết nối, lấy dữ liệu hoặc cập nhật cơ sở dữ liệu vào hệ thống. Mọi thao tác tương tác của bạn với website đều là gọi đến API được sử dụng trên website đó
Ví dụ, nếu bạn sử dụng dịch vụ bán hàng trực tuyến của Lazada, bạn sẽ cần phải thực hiện một số các tác vụ như tạo sản phẩm mới, cập nhật sản phẩm mới.
Giả sử bạn có 1000 mặt hàng, việc cập nhật số lượng tồn kho bằng tay rất vất vả chưa kể nhầm lẫn do chủ quan người nhập.
Lazada cung cấp hệ thống API để bạn có thể xây dựng một kết nối từ hệ thống của bạn sang Lazada và mọi thứ (trong đó có kho hàng, số tồn…) sẽ được đồng bộ với nhau.
API của thư viện phần mềm hay framework
API này mô tả và quy định các hành động mong muốn mà các thư viện cung cấp.
Một API của thư viện hay framework có thể có nhiều cách triển khai khác nhau và nó cũng giúp cho một chương trình viết bằng ngôn ngữ này có thể sử dụng thư viện được viết bằng ngôn ngữ khác – ví dụ, nó có thể giúp bạn dùng ngôn ngữ lập trình PHP để giao tiếp với một phần mềm được viết bằng C++
Tầm quan trọng của API
API là khớp nối giữa các thành phần phần mềm.
Giả sử bạn có một tính năng cần cung cấp cho module khác phần mềm khác thì bạn sẽ mở một API để tác giả của module/phần mềm truy cập vào.
Ví dụ, trên các thiết bị điện toán thì hệ điều hành là phần mềm duy nhất có khả năng truy cập tới các thiết bị phần cứng. Do đó, hệ điều hành sẽ phải cung cấp API để ghi file, đọc file, đọc dữ liệu…. Mỗi ứng dụng khi hoạt động sẽ gọi tới API tương ứng của hệ điều hành.
Khi một phần mềm gọi tới API, phần mềm gọi có thể cung cấp dữ liệu đầu vào và đòi hỏi dữ liệu đầu ra từ API hoặc không, nhưng trong mọi trường hợp, phần mềm gọi để có thể tiếp tục hoạt động thì nó cần phần mềm cung cấp phải thực hiện những gì đã cam kết qua API.
Tuy nhiên, trên thực tế, bạn phải phụ thuộc vào Microsoft. Nếu Microsoft đóng API, ứng dụng của bạn sẽ không sử dụng được nữa.
Đó chính là lý do khiến giới công nghệ luôn dậy sóng khi có những thông tin mới về API: “Instagram khóa API khiến các ứng dụng bên thứ 3 thành đồ bỏ”, “Microsoft ra mắt 22 API có tri giác để nhận diện cảm xúc, hành động trong video, tự động ‘phiên dịch’ giọng nói ngọng nghịu của trẻ em hay tự động mô tả vật thể có trong hình ảnh”…
Tất cả chúng đều có ảnh hưởng rất lớn đến ngành công nghệ phần mềm. Tóm lại, người ta thường ví von tầm quan trọng của API là: “Nếu khái niệm API không còn nữa thì trái đất này sẽ ngừng quay.”
8 lợi ích khi sử dụng API
Các lập trình viên luôn nói về những lợi ích to lớn mà API mang lại khi lập trình ứng dụng hay website. Vậy chúng là gì?
1. Tự động hóa: Nhờ các API, máy móc và thiết bị có thể điều hành công việc thay thế con người. Thông qua API, các cơ quan có thể theo dõi và cập nhật các luồng công việc để khiến chúng trở nên nhanh và hiệu quả hơn.
2. Tính ứng dụng: Vì API có thể truy cập vào các dữ liệu ứng dụng, việc cung cấp dịch vụ và truyền thông tin sẽ trở nên linh hoạt hơn.
3. Mở rộng phạm vi: Nhờ có API, các lớp ứng dụng sẽ được tạo ra để phân phối thông tin cũng như dịch vụ tới các đơn vị khác nhau. Các đơn vị này sẽ dùng chúng để tự tạo nên những ứng dụng mới khác nhau, mang lại những trải nghiệm người dùng khác nhau – nhưng vẫn đảm bảo những tính năng cơ bản.
4. Dữ liệu mới: API cho phép tất cả các thông tin được tạo mới và cập nhật trở nên công khai với tất cả mọi người, chứ không phải chỉ với một hay một vài đối tượng chỉ định.
5. Hiệu quả: Khi một API được cấp quyền truy cập, các dữ liệu tạo ra sẽ được tự động đăng tải và công khai tới mọi người, khiến cho việc chia sẻ và phân phối thông tin trở nên dễ dàng hơn.
6. Tích hợp: Các API cho phép các thông tin được nhúng trên mọi website và ứng dụng một cách dễ dàng hơn. Điều này khiến việc cung cấp dữ liệu trở nên trôi chảy hơn và mang lại trải nghiệm người dùng tốt hơn.
7. Cá nhân hóa: Qua các API, mọi người dùng hay công ty có thể tùy chỉnh nội dung cũng như dịch vụ mà họ thường xuyên sử dụng nhất.
8. Thích ứng: Nhu cầu thay đổi liên tục, và API giúp đáp ứng với các thay đổi này nhanh hơn. Khi làm việc với API, việc di chuyển dữ liệu sẽ được hỗ trợ tốt hơn, cũng như việc xem xét thông tin sẽ được thực hiện kỹ lưỡng hơn.
Những điều này có thể dễ dàng nhìn thấy khi bạn xem xét một ứng dụng di động mạng xã hội.
Nhờ việc sử dụng API, mọi luồng thông tin đến với bạn một cách dễ dàng và thống nhất hơn. Đồng thời, bạn cũng có thể tùy chỉnh ứng dụng của mình cho phù hợp với nhu cầu cá nhân. Và các công ty xây dựng nền tảng mạng xã hội thực chất cũng dựa trên những bộ API được tùy chỉnh để mang đậm bản sắc riêng của công ty đó.
Hiểu hơn về API thông qua ứng dụng Facebook
Bạn có thể sử dụng tài khoản Facebook của mình để đăng nhập vào rất nhiều trang web không do Facebook kiểm soát. Để người dùng của mình có thể sử dụng thông tin cá nhân Facebook trên các trang này, điều duy nhất mạng xã hội này cần làm là tạo ra một API đăng nhập tài khoản Facebook.
Mỗi lần bạn click vào nút “Đăng nhập với Facebook” trên Instagram, WhatsApp hay Quora thì các trang web/ứng dụng này sẽ “gọi” tới API của Facebook. Công việc xác thực danh tính sẽ được Facebook thực hiện, các trang web và các ứng dụng không cần phải nhúng tay vào.
Sau khi xác thực xong, Facebook sẽ “ném” lại cho các trang web và ứng dụng gọi tới API của mình trên một gói tin có nội dung đại loại như “Đây là anh Lê Hoàng, tài khoản Facebook là abcxyz” chẳng hạn. Nhờ có API mà Facebook có thể thực hiện tính năng xác thực hộ các dịch vụ khác.
Top 5 API các lập trình viên không thể bỏ qua
Google Maps
Có lẽ không có một API nào có thể tương tác tốt và mở ra cho cộng đồng nhiều như Google Maps. API này hiện đã được tích hợp trên hàng triệu trang web trên khắp thế giới như một chuẩn mực map thời hiện đại.
API của Goole Map luôn xuất hiện song hành cùng sự đi lên của các công cụ mà developer đang sử dụng trong kỷ nguyên đang lên của mobile.
Thật khó để cưỡng lại được sự tiện lợi của twitter, đây cũng là một API mà bất kỳ lập trình viên nào cũng muốn sử dụng. Tuỳ thuộc vào tập người dùng của bạn mà Twitter sẽ phát huy tính hiệu quả của mình.
Dĩ nhiên, Twitter luôn được coi là một công cụ cực tốt giúp nhà phát triển chia sẻ ứng dụng của mình tốt hơn trên Twitter.
Facebook hiện đang chiếm lượng người dùng đông đảo nhất trên thế giới. Với 1 tỷ người dùng, bạn có thể có rất nhiều lợi thế khi sử dụng cho social login, điều này giúp việc chia sẻ và kiếm tiền nhanh hơn
Facebook hiện đang hạn chế loại data được xuất hiện trên ứng dụng, nhưng vẫn còn rất nhiều đất cho các nhà lâp trình phát triển tiếp. Hơn nữa, Facebook cũng có hệ thống định dạng ngôn ngữ riêng và nhiều thứ khác nữa đang chờ bạn tìm hiểu.
Dropbox
Hiện có đến hơn 400 triệu người dùng đang trao đổi file thông qua Dropbox, đây là một điều kiện đặc biệt để giúp nó trở thành một API hàng đầu. Với việc người dùng thay đổi thiết bị thường xuyên như hiện nay thì giải pháp lưu trử trên Dropbox đang được rất nhiều người quan tâm hướng đến.
Với một ứng dụng tập trung nhiều về doanh nghiệp, nên chú trông nhiều đến việc tích hợp API của Dropbox.
Okta
Okta sẽ giúp bạn giải tỏa được mối lo đó và giành được sự tin tưởng lớn từ khách hàng. Okta cung cấp cho bạn một giải pháp đăng nhập vào website thông qua giao diện đăng nhập được tối ưu và bảo mật cao. Ngoài ra Okta còn cung cấp thêm chức năng đăng nhập qua các mạng xã hội để thuận tiện hơn cho người dùng.
Sử dụng Okta để làm cổng đăng nhập chính có thể giúp bạn giảm tải bớt công việc liên quan đến người dùng như quản lý, duy trì, lưu trữ… vì Okta sẽ cung cấp cho bạn các công cụ hỗ trợ cho việc đó. Nên nếu bạn đang hướng tới một cộng đồng phối hợp giữa việc hoạt động trên mạng xã hội và Website thì Okta là API hoàn hảo cho bạn.
Như vậy, EXP.GG đã cùng các bạn tìm hiểu chi tiết về API và tầm quan trọng của nó với thế giới số hiện nay. Đừng quên theo dõi chúng mình để biết thêm những điều thú vị nhé!
